برای همه‌ی ما سلامتی بزرگترین موهبت است. ما با مراقبت‌های بهداشتی، آزمایش‌های دوره‌ای و مراجعه به پزشک در هنگام بیماری، از بزرگترین داراییمان، سلامتی، محافظت می‌کنیم. اما درباره‌ی دیگر دارایی‌هایمان چطور؟ آیا بهداشت مالی را هم رعایت می‌کنیم؟ اصلاً سلامت مالی را می‌شناسیم؟
شما در هر شرایطی که باشید، چه مدیر یک سازمان بزرگ با تشکیلات عریض و طویل و چه یک خانم خانه‌دار، باید سلامت مالی را یاد بگیرید و در زندگی مالی خود به آن پایبند بمانید.
سلامت مالی اصطلاحی است که برای توصیف وضعیت امور مالی یک شخص استفاده می‌شود. سلامت مالی در ابعاد مختلفی تعریف می‌شود: میزان پس‌انداز، اندوخته‌ی دوران بازنشستگی و چگونگی اختصاص درآمد به هزینه‌های ثابت و غیرمترقبه، از جمله زمینه‌های سلامت مالی هستند.
مفاهیم کلیدی سلامت مالی در یک نگاه
- وضعیت و ثبات امور مالی شخصی افراد را سلامت مالی می‌گویند.
- نشانه‌های معمول سلامت مالی قوی عبارتند از جریان ثابت درآمد، عدم تغییرات عمده در هزینه‌ها، بازده قوی سرمایه‌گذاری‌ها و موجودی نقدی در حال رشد.
- برای بهبود سلامت مالی، باید ارزش خالص دارایی‌های فعلی خود را ارزیابی کنید، بودجه‌ای ایجاد کنید که بتوانید به آن پایبند باشید، یک اندوخته‌ی شرایط اضطراری بسازید و بدهی‌های خود را پرداخت کنید.
سلامت مالی خود را بسنجید
کارشناسان مالی دستورالعمل‌های حدودی برای هر شاخص سلامت مالی ابداع کرده‌اند. اما سلامت مالی از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است. به همین دلیل ارزش آن را دارد که زمانی را صرف توسعه برنامه مالی خود کنید تا مطمئن شوید که در مسیر رسیدن به اهداف خود قرار دارید و هر جا که احساس کردید لازم است، بتوانید عملکرد خود را اصلاح کنید.
وقت آن است که به طور عملی خود را از نظر سلامت مالی محک بزنید. پرسیدن چند سؤال کلیدی می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
- چقدر برای حوادث غیر منتظره آماده هستید؟
- ارزش خالص دارایی‌های شما چقدر است؟ مثبت است یا منفی؟
- آیا چیزهایی را که در زندگی به آنها نیاز دارید، فراهم کرده‌اید؟ چیزهایی که دلتان می‌خواهد آنها را داشته باشید چطور؟
(بله این دو با هم فرق دارند.) - چند درصد از بدهی‌های شما مشمول نرخ بالای سود می‌شوند؟
- آیا برای بازنشستگی پس انداز می‌کنید؟
- آیا احساس می‌کنید در مسیر رسیدن به هدف بلندمدت خود هستید؟
- آیا پوشش بیمه‌ای کافی دارید؟ (چه سلامتی و چه عمر)
کیفیت پاسخ‌هایی که به این سؤال‌ها می‌دهید می‌توانند کیفیت سلامت مالی شما را مشخص کنند. اما چگونه؟
سلامت مالی چگونه تعیین می‌شود؟
سلامت مالی یک فرد را می توان به روش‌های مختلفی اندازه‌گیری کرد. پس انداز و دارایی خالص کلی یک فرد نشان دهنده منابع پولی است که برای استفاده فعلی یا آتی در اختیار دارد.
این منابع می‌توانند تحت تأثیر بدهی قرار‌گیرند، مانند کارت‌های اعتباری، وام مسکن، کمک هزینه‌ی خرید خودرو و وام ازدواج. سلامت مالی یک رقم ثابت نیست و بر اساس نقدینگی و دارایی‌های فرد و همچنین نوسان قیمت کالاها و خدمات تغییر می‌کند.
به عنوان مثال، حقوق یک فرد ممکن است ثابت بماند در حالی که هزینه‌های بنزین، خورد و خوراک، وام مسکن و شهریه دانشگاه افزایش می‌یابد. در این صورت او ابتدا از سلامت مالی مطلوبی برخوردار بوده اما اگر نتواند درآمد خود را با هزینه‌های جدیدش هماهنگ کند سلامت مالی‌اش به خطر میفتد.
بهبود سلامت مالی شما
برای بهبود وضعیت مالی خود، ابتدا باید یک نگاه دقیق و واقع بینانه به جایی که در حال حاضر در آن قرار دارید بیندازید. ارزش خالص دارایی‌های خود را محاسبه کنید و متوجه شوید که در کجا ایستاده اید. هر آنچه دارید را در نظر بگیرید. حساب بازنشستگی، اتومبیل، رمزارز و سایر دارایی‌های دیگر و همچنین کم کردن همه بدهی‌ها.
بودجه بندی
حتماً باید بودجه تعیین کنید. بودجه‌بندی فقط به معنی مدیریت هزینه‌های پیش رو نیست. بکه باید الگوهای هزینه‌کرد خود در گذشته را نیز بررسی کنید. آیا هزینه‌هایی وجود دارد که بتوانید آنها را کاهش دهید؟ پاسخ این سؤال باعث می‌شود متوجه شوید «نیازها» در مقابل «خواسته‌ها» چه هستند.
برای تنظیم بودجه‌ی خود از اپلیکیشن‌های هوشمند یا حتی یک دفترچه‌ی کوچک استفاده کنید. استفاده از اپلیکیشن شما را قادر می‌سازد اطلاعات ماه‌ها و هفته‌های قبل خود را بهتر ارزیابی کنید. همچنین با ارائه‌ی خودکار نمودارها و آمارهای گوناگون، اطلاعات ارزشمندی را برایتان درباره‌ی عادت‌ها و الگوهای خرج کردن شما فراهم می‌کنند.
اگر به استفاده از پول نقد عادت دارید روش «پاکت» می تواند به شما کمک کند. برای هر قلم از اقلام بودجه، مانند خواربار، پاکت جدایی ایجاد کنید و بودجه‌ی مربوط به آن را در پاکت خودش نگه دارید.
یکی از کلیدهای اصلی بودجه و حفظ سلامت مالی شما این است که به بودجه خود پایبند باشید بدون توجه به اینکه آیا درآمدتان بیشتر می‌شود یا نه. اگر یادتان باشد قبلاً گفتیم عدم تغییرات عمده در هزینه‌ها یکی از نشانه‌های سلامت مالی است. سبک زندگی با بینش «درآمد بیشتر، هزینه‌ی بیشتر» برای سلامت مالی شما مضر است!
صندوق اضطراری
منظور از صندوق اضطراری، پولی است که برای مواقع اضطراری، مانند تعمیر خودرو یا از دست دادن شغل، پس انداز می‌شود و به راحتی در دسترس است. هدف اصلی صندوق اضطراری باید این باشد که خرج ۳ تا ۶ ماه از زندگی شما در آن ذخیره شده باشد.
بدهی
بدهی خود را پرداخت کنید. از روش‌های «بهمن» یا «گلوله برفی» استفاده کنید. روش بهمن پیشنهاد می‌کند که تا حد امکان بدهی با بالاترین نرخ بهره را پرداخت کنید در حالی که بقیه بدهی‌ها را آرام آرام تسویه می‌کنید.
در مقابل روش گلوله برفی پیشنهاد می‌کند ابتدا کوچک‌ترین مانده بدهی را تسویه کنید و سپس به سمت بزرگترین بدهی بروید. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایبی دارند. شما از بین این دو روش آن را انتخاب کنید که برای برایتان بهترین تأثیر را دارد.
سلامت مالی کسب و کار
سلامت مالی کسب‌وکارها را می‌توان از طریق عوامل قابل مقایسه برای ارزیابی قابلیت دوام یک شرکت، به‌عنوان یک فعالیت تداومی، ارزیابی کرد.
به عنوان مثال، اگر شرکتی درآمد خوبی داشته باشد اما مدام منابع خود را صرف هزینه‌های جدید در تجهیزات تولید، گسترش فضای اداری، استخدام نیروهای جدید و سایر خدمات تجاری کند، ممکن است در مورد سلامت مالی و بقای شرکت در بلندمدت نگرانی‌های جدی ایجاد کند.
اگر سرمایه‌گذاری‌های جدید به ثبات کلی و رشد بالقوه‌ی کسب و کار کمکی نکند، می‌تواند نتیجه‌ی عکس دهد و شرایطی را به وجود بیاورد که حتی پرداخت هزینه‌های روتین مانند آب، برق و حقوق کارمندان را دشوار کند. خیلی از کسب و کارهایی که مجبور به توقف یا کاهش پرداخت حقوق نیروهای خود شده‌اند تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند الگوی مشابهی را تجربه کرده‌اند.
یک سبک زندگی سالم به سلامت خودتان و سلامت مالیتان، هر دو، بستگی دارد. این نوشتار فقط جرقه‌ای بود برای آشنایی مختصر شما با مفهوم مهم سلامت مالی.
اما همانطور که شما برای سلامتی خودتان مدام مطالب جدید می‌آموزید، از مشورت متخصصان کمک می‌گیرید و از همه مهم‌تر، عمل می‌کنید، برای سلامت مالی نیز باید مدام بیاموزید و تجربه به دست بیاورید. سلامت باشید!